نسل دوم وب بي‌سيم

WAP 1.0 ، كه بر اساس استانداردهاي پذيرفته شده ي بين‌المللي طراحي شده بود، ابزاري جدي براي افراد پر تحرك محسوب مي‌شد. اما، متاسفانه شكست خورد. در مقابل، I-Mode بازيچه‌اي بود براي نوجوانان ژاپني، كه هيچ استانداردي هم پشت آن نبود. در ميان تعجب همگان، I-Mode يك موفقيت تجاري بزرگ بود. بعد چه شد؟

نسل اول وب بي‌سيم درس‌هائي براي همه داشت. كنسرسيوم WAP فهميد كه محتوي از همه چيز مهم‌تر است. اگر تعداد زيادي وبگاه كه به زبان شما حرف بزند نداشته باشيد، باخته‌ايد. از آن‌سو ان تي تي دوكومو هم فهميد كه يك سامانه ي اختصاصي بسته (فقط براي گوشي‌هاي كوچك طراحي شده باشد) نمي‌تواند بختي براي جهاني شدن داشته باشد.هر دو طرف هم فهميدند كه براي متقاعد كردن وبگاه ها براي حرف زدن به فرمت موردنظر، بايد زباني داشته باشيد باز، محكم و مطابق با استانداردهاي جهاني. در دنياي تجارت جنگ فرمت‌ها چيز خوبي نيست.

هر دو خدمات در آستانه ورود به نسل دوم خود هستند. از آنجائي كه WAP 2.0  زودتر به بازار آمده، ما هم آن را بررسي خواهيم كرد. WAP 1.0  چيزهاي خوبي داشت، كه WAP 2.0  آنها را حفظ كرده است. يكي اين كه،WAP مي‌تواند روي شبكه‌هاي مختلف كار كند. نسل اول از شبكه‌هاي سوئيچينگ مداري استفاده مي‌كرد، ولي هميشه مي‌توانست با سوئيچينگ بسته‌اي هم كار كند. نسل دوم به احتمال زياد از سوئيچينگ بسته‌اي (مثلاًGPRS) استفاده خواهد كرد. ديگر اين كه، WAP از دستگاه‌هاي متنوعي(از تلفن‌هاي همراه گرفته تا رايانه هاي هاي كتابي قوي) پشتيباني مي‌كرد، و هنوز هم مي‌كند.

WAP 2.0 ويژگي‌هاي جديدي هم دارد،كه مهم‌ترين آنها عبارتند از :

1-پشتيباني از مدل پوش (دادن)، در كنار مدل قديمي پول (گرفتن).

2- يكپارچه كردن خدمات تلفني در برنامه‌هاي كاربردي .

3-پيام‌رساني چند رسانه‌اي

4-داشتن 264 علامت تصويري.

5-ارتباط با وسايل ذخيره‌سازي.

6-پشتيباني از افزودني‌هاي مرورگر.

مدل پول(Pull) براي همه شناخته‌شده است: مشتري صفحه‌اي را درخواست مي‌كند، و آن را مي‌گيرد.مدل پوش(push) يعني فرستادن (دادن) اطلاعات به مشتري بدون اينكه درخواست كرده باشد، مانند ارسال پيوسته قيمت سهام يا هشدارهاي ترافيكي به كاربر.

مدت‌هاست كه صدا و داده در حال يكي شدن هستند، و WAP 2.0 به طرق مختلف از آنها پشتيباني مي‌كند. يك نمونه كه قبلاً به آن اشاره كرديم، ايجاد دفترچه تلفن تصويري با I_Mode است. WAP 2.0، علاوه بر نامه ي الكترونيكيl و تلفن، از پيام‌رساني چند رسانه‌اي (Multimedia messaging) هم پشتيباني مي‌كند .

محبوبيت فوق‌العاده كاراكترهاي اموجي در I-Mode، كنسرسيوم WAP را تشويق كرد كه 264 كاراكتر اموجي در WAP 2.0 بگنجاند.اين كاراكترها در زمينه‌هاي متنوعي از قبيل حيوانات، وسايل خانگي، لباس، احساسات، غذا، بدن انسان، جنسيت، نقشه، موسيقي، گياهان، ورزش، وقت، آب و هوا، ابزار وسايط نقليه و اسلحه طراحي شده‌اند. جالب است بدانيد كه در استاندارد WAP 2.0 فقط نام اين علائم تصويري تعريف شده، و اقدامي براي طراحي شكل آنها به عمل نيامده است، چون برخي از آنها (مانند بوسيدن و در آغوش گرفتن ) در فرهنگ‌هاي مختلف معناي بسيار متفاوتي دارند. اين مشكل در I-Mode وجود نداشت، چون فقط براي يك كشور طراحي شده بود. پشتيباني از وسايل ذخيره‌سازي بدان معنا نيست كه هر تلفن WAP 2.0 يك سخت ديسك بزرگ خواهد داشت، Flash ROM نيز نوعي وسيله ذخيره‌سازي است. يك دوربين بي سيم WAP مي‌تواند عكس‌هاي گرفته شده را موقتاً روي يك Flash ROM ذخيره كند، تا زمان فرستادن بهترين آنها به اينترنت فرا برسد.

و بالاخره مرورگرهاي WAP 2.0 مي‌توانند با استفاده از افزودني‌ها (in-plug) قابليت‌هاي خود را توسعه دهند. در WAP 2.0 يك زبان اسكريپت‌نويسي نيز پيش‌بيني شده‌است.

تفاوت‌هاي فني مختلفي نيز بين WAP1.0 و WAP 2.0 وجود دارد، كه پشته پروتكل و زبان علامت‌گذاري مهم‌ترين آنهاست.WAP 2.0 همچنان به پشتيباني از پشته پروتكل قديمي ادامه مي‌دهد، ولي از استاندارد اينترنت يعني TCP,HTTP/1.1 نيز پشتيباني مي‌كند. پروتكل TCP در WAP 2.0 داراي چهار تفاوت جزئي (ولي سازگار) با TCP  استاندارد است: (1) استفاده از پنجره‌هاي ثابت 64 kb، (2) نداشتن شروع آهسته، (3) سقف 1500 byte براي MTU، و (4) تفاوت جزئي در الگوريتم ارسال مجدد (اين تغييرات براي ساده‌تر شدن كد پروتكل انجام شده‌اند). TLS يك پروتكل ايمني لايه انتقال (Transport Layer Security) است‌، كه توسط IETF استاندارد شده است ( شكل 5 را ببينيد). بسياري از دستگاه‌هاي WAP 2.0 همزمان از هر دو پشته پروتكل پشتيباني خواهد كرد .

تفاوت ديگر WAP 2.0 با WAP 1.0 در زبان علامت‌گذاري آنهاست. WAP 2.0 از XHTML ساده (كه براي دستگاه‌هاي كوچك بي‌سيم طراحي شده) پشتيباني مي‌كند. از آنجائي كه ان تي تي دوكومو هم قبول كرده كه از XHTML ساده پشتيباني كند، با نوشتن صفحات خود به اين زبان مي‌توانيد مطمئن باشيد كه آنها در اينترنت و دستگاه‌هاي بي‌سيم به خوبي ديده خواهند شد. اين تصميم به جنگ فرمت‌ها (كه رشد وب بي سيم را دچار وقفه كرده بود) خاتمه خواهد داد.

شايد بد نباشد چند كلمه‌اي هم درباره XHTML ساده بگوئيم. اين زبان براي تلفن‌هاي همراه، تلويزيون‌ها، دستگاه‌هاي PDA، ماشين‌هاي فروش كالا، فراخوان‌ها، خودرو‌ها،‌ كنسول‌هاي بازي، و حتي ساعت در نظر گرفته شده است. به همين دليل در اين ويرايش از شيوه‌نامه، اسكريپت، يا فريم خبري نيست، ولي اكثر برچسب‌هاي استاندارد وجود دارند. اين برچسب‌ها به يازده پيمانه تقسيم شده‌اند، كه برخي اجباري و برخي ديگر اختياري‌اند (تمام اين پيمانه ‌ها در XML تعريف شده‌اند) اين پيمانه ‌ها را همراه با مثال‌هايي از هر كدام، در شكل 6 ملاحظه مي‌كنيد.براي كسب اطلاعات بيشتر درباره اين برچسب‌ها مي‌توانيد به  www.w3.org مراجعه كنيد.

عليرغم تفاوت WAP و I-Mode بر اثر استفاده از XHTML ساده، رقيب جديدي آنها را تهديد مي‌كند: 802.11 نسل دوم وب بي‌سيم با سرعت 384 kbps كار مي‌كند، كه از 9600 bps نسل اول خيلي بهتر است، ولي در مقايسه با سرعت 11 mbps يا 54 mbps دستگاه‌هاي 802.11 رنگ مي‌بازد. البته 802.11 همه‌جا حضور ندارد، ولي با تصميم صاحبان رستوران‌ها، هتل‌ها، فروشگاه‌ها، شركت‌ها، فرودگاه‌ها، ايستگاه‌هاي اتوبوس، موزه‌ها، دانشگاه‌ها، بيمارستان‌ها و بسياري جاهاي ديگر براي نصب ايستگاه‌هاي مركزي 802.11 و دادن امكان دسترسي اينترنت به كارمندان و مشتريان خود، پوشش كافي در مناطق شهري به وجود خواهد آمد، و آن وقت كافيست به نزديك‌ترين كافه‌تريا برويد تا بتوانيد ضمن خوردن يك فنجان قهوه، نامه هاي الكترونيكي خود را هم بخوانيد. دور نيست روزي كه مغازه‌ها ( كنار آرم كارت‌هاي اعتباري قابل قبول) براي جلب مشتري بيشتر آرم 802.11 را در ويترين يا كنار در ورودي خود قرار دهند، و مردم هم (مثل صحرانشينان كه به دنبال آب بيابان‌ها را زير پا مي‌گذاشتند) بدنبال 802.11 از اين خيابان به آن خيابان سرگردان شوند.

شايد رستوران‌ها و كافه‌ترياها خيلي زود براي نصب ايستگاه‌هاي مركزي 802.11 دست به كار شوند، ولي به نظر نمي‌رسد كشاورزان به اين زودي چنين كاري بكنند، به همين دليل پوشش يكپارچه 802.11 به مناطق شهري (و حداكثر حومه آنها ) محدود خواهد ماند (به ياد بياوريد كه برد 802.11 در بهترين حالت چند صد متر بيشتر نيست). شايد در آينده دستگاه‌هائي به بازار بيايند كه در صورت ياقتن سيگنال 802.11 از آن استفاده كنند، و وقتي به جايي رسيدند كه اين پوشش وجود نداشت، به طور خودكار به WAP سوئيچ كنند

ماهنامه مخابرات – شهرام بهوندي   صادق خانپور