آموزش مجازی Virtual learning
جامعه هوشمند در مراحل تکاملی خود قرار گرفته است. کار بست فناوری های اطلاعات و ارتباطات ICT موجبات تغییر جهان و انسان در عصر دیجیتالی گردیده است. در فرآیند این تحولات روش های نوین آموزش پدید آمده اند و به عنوان بخشی موثر در سایت های وب گستر راهی دنیای مجازی گردیده اند. آموزش در دنیای مجازی به اشکال مختلفی استفاده می شود (نظیر سیستم های از راه دور یا پستی یا مکاتبه ای و … ) که یکی از آنها آموزش مبتنی بر اینترنت است.
مدل محیط یادگیری اینترنتی برای همه رشته های دانشگاهی و آکادمیک قابل استفاده است و محدودیتی خاص برای رشته خاصی وجود ندارد. در این حال برخی موضوعات از طریق این محیط ها بهتر از موضوعات دیگر بیان می شوند. برای مثال موضوعات نظری با این روش هماهنگی بیشتری دارند تا موضوعات عملی اما رویکرد های جدیدی نیز برای تدریس موضوعات عملی از راه دور نیز این امر را امکان پذیر نموده است.
مایر سه صلاحیت کلیدی را که فراگیران باید هنگام استفاده از محیط های یادگیری اینترنتی داشته باشند را به شرح ذیل اعلام نموده است:
- 1-انتقال ایده ها و اطلاعات
- 2-کار با دیگران بصورت تیمی
- 3-استفاده از فناوری
گری وب – 1997 – موارد استفاده از اینترنت را در سه مقوله اصلی تقسیم کرده است :
- 1-استفاده از اینترنت به عنوان منبع استفاده از اطلاعات
- 2-استفاده از اینترنت به عنوان رسانه ارتباط جمعی
- 3-استفاده از اینترنت به عنوان یک سیستم تجارت الکترونیکی یا سیستم تبادل الکترونیکی
فرصت های جدیدی که استفاده از محیط اینترنتی برای دانشگاه ها ایجاد می کند :
الف : فرصت های کسب و کار جدید :
1– افزایش تعداد دانشجو از طریق ارائه دروس از راه دور و یادگیری انعطاف پذیر که در دو گروه خودش زا بیشتر نشان می دهد: 1- والدین کارکنان ارتش و … که به نوعی در مشغله هستند 2 – دانشجویان خارجی از طریق پردیس مجازی
2– از طریق رقابت برای عقد قرارداد آموزش های کارگاهی منابع مالی اضافی بدست می آورند.
3– برای موضوعات درس های خاص مراکز اعتلا ایجاد کنند. برای مثال بخش فناوری اطلاعات از موسسه سیدنی از نظر برنامه نویسی و تحلیل مشهور است
ب : بهبود کیفیت آموزش (مزایا) :
1- امکان تکرار درس ها
2- دانشجو هرگز درس و کلاس را از دست نمی دهد
4-مشکلات رفت و آمد تسهیل می شود
5-دسترسی آسان به دنیای اطلاعات از طریق شبکه جهانی, دسترسی به : سوالات مکرر که پرسیده می شود – گروه های خبری – کاتالوگ های کتابخانه ای – اطلاعات مربوط به محصولات
6-رشد سواد اینترنتی از طریق انجام دادن فعالیت های مبتنی بر وب (سواد اینترنتی امروز ضرورت است درست مانند 10 سال قبل که سواد کامپیوتری ضرورت داشت
مؤلفه های محیط یادگیری اینترنتی :
بازیگران اصلی : معلم, فراگیر, کارمند, پشتیبان فنی و اداره مرکزی
معلم باید به فنون تدریس در این محیط آشنایی داشته باشد و توانایی کار با رایانه و اینترنت را داشته باشد, کارمندان و پشتیبانان فنی آشنایی با شبکه ای کردن, شبکه ارتباطات پست الکترونیکی, شبکه جهانی وب, سیستم راه اندازی مورد استفاده خدمات دهنده و کار با اینترنت, مرکز امور اداری خدماتی را ارائه دهد که به محصول نهایی آموزش تاثیر می گذارد مانند آگهی و تبلیغات, ثبت و گزارش نتایج, توزیع کمک هزینه های تحصیلی
تجهیزات اصلی : خدمات دهنده, ایستگاه کاری معلم, ایستگاه کاری فراگیر و دسترسی به اینترنت
ایستگاه کاری معلم باید یا توسط دانشکده و یا در خانه تامین باشد همچنین اگر درسی به صورت نیمه مجازی یا به عنوان بخشی از دروس دوران دانشکده می باشد تامین ایستگاه کاری فراگیر هم به عهده دانشکده خواهد بود, همچنین دسترسی به اینترنت باید 24 ساعته و بدون قید و شرط باشد البته تنها حداقل محدودیت برای تضمین امنیت خدمات دهنده وجود داشته باشد, خدمات دهنده دارای یک نام ثبت نام شده بوده و ظرفیت کافی برای پشتیبانی از کاربران و ترافیک شبکه را داشته باشد
طراحی شبکه برای محیط یادگیری اینترنتی :
آنچه در اینجا خیلی مهم می باشد آن است که اتصال اینترنت پر سرعت و مستقل باشد و به عبارت دیگر یک محیط آموزش اینترنتی واقعی بدون پهنای باند وسیعبرای انتقال دی تا data محقق نخواهد شد و خدمات دهنده ظرفیت اتصال کافی داشته باشد (مثلا یک خدمات دهنده که خدماتی را مبتنی بر پست الکترونیکی و صفحات وب با گرافیک های متوسطی را ارائه می دهد به ظرفیت کمتری نیاز دارد تا خدمات دهنده ای که یک کتابخانه بزرگ با نرم افزار های قابل انتقال و کنفرانس ویدئویی را ارائه می دهد). مدل زیر شبکه ای را نشان می دهد که اساتید و دانشجویان هریک توسط یک ISP به اینترنت متصل می شوند و از خانه آموزش می بینند و خود server هم توسط یک ISP به محیط اینترنت (و با سرعت بیشتر ( متصل می شود. البته شکل, دو لابراتوار اینترنتی را برای اساتید و دانشجویان در محل ساختمان خدمات دهنده را نیز نشان می دهد که برای آموزش در دانشکده طراحی می شود. 
هر گاه شبکه بخش تدریس از شبکه اصلی دانشکده جدا باشد آنگاه امکان تهدید برای ظرفیت یا امنیت شبکه کاهش می یابد
آموزش در فضای سایبرنتیک و ویژگی های آموزش آنلاین :
1-افزایش تمایل همکاری بین دانشجویان و اساتید
2-مرتبط و متصل بودن یا ارتباط فانتزی و براحتی از طریق پست الکترونیکی و کنفرانس (البته همیشه پست الکترونیکی در دسترس است ولی فوری نیست!)
3-فراگیر محوری (خود شخص محتوا را کشف کرده و تکالیف و پروژه ها را انجام می دهد البته درس های آنلاین کمتر از کلاس های سنتی ساختمند هستند و یا به اصطلاح به هم ریخته تر هستند)
4-بی مرز بودن ( بهتر برای دانشجویان ناتوان و یا کسانی که مرتب تغییر مکان می دهند
5-اجتماع ( آموزش در اجتماع رخ می دهد) یا همان دهکده الکترونیکی> ایجاد یک homepage روی وب که امکان عنصر جداگانه پیشین را از هم کند یا فهرست آنلاین یا پست الکترونیکی یا شماره تلفن به ایجاد اجتماعات یادگیری کمک کند (کار گروهی در کلاس, در محیط اینترنت اینترنتی به جوامع کوچک اطلاعاتی از راه دور تبدیل می شود)
6-اکتشاف: یادگیری های اکتشافی مثل یادگیری مبتنی بر حل مسئله در حقوق پزشکی مهندسی با آموزش آنلاین سازگاری زیادی دارد چون دسترسی به منابع و مهارت یکی از جنبه های اصلی حل مسئله است
7-به اشتراک گذاشتن دانش : کتاب ها یک تکنولوژی نسبتا ارزان قابل حمل و با دوام برای انجام این کارند اما از این طریق هر کس می تواند یک ناشر یا مولف باشد
8-چند حسی بودن (البته در آموزش اینترنتی آموزش بر پایه خواندن منابع یادگیری است که منجر بهاز دست دادن تفاوت های ظریف در گفتار, زبان غیر کلامی و حالت چهره استاد می شودلذا شبیه سازی تعاملی گران است)
9-در آموزش اینترنتی ارجاع استاد و منابع بیشتر جهت مطالعه معطوفبه دیگر سایت های وب می باشد
10-صحت و درستی : دانشجویان به محققان و پایگاه های داده های واقعی دسترسی دارند بنابراین فعالیت های یادگیری آنها واقعی است
عناصر آموزش آنلاین :
1-پست الکترونیکی : از طریق منابع شبکه و ماشین (کامپیوتر) مورد نیاز مقرون به صرفه ترین کار بست است چون با حداقل تجهیزات و نرم افزار و تسهیلات کار می کند
2-بحث های رشته ای : کنفرانس های غیر همزمان همایش یا تابلوی بولتن
3-کنفرانس های زنده : تعامل همزمان آنلاین مثلا یک سیستم چت با سمبل های گرافیکی احساسی(emotion ها)
4-ویدئویی دسکتاپ (کامپیوتری): اساسا سیستم های ویدئویی کامپیوتری یک سیستم chat است که از تصاویر ویدئویی به جای پیام های متنی استفاده می کند). تصاویر ویدئویی (از جمله صدا) به وسیله یک دوربین دیجیتالی (Webcam) به هر کامپیوتری نصب می شوند. با استفاده از نرم افزاری, اتصال به یک server که یک برنامه کنفرانس ویدئویی را راه اندازی می کند یا اتصال مستقیم به شخص دیگری که از آدرس IP آنها برای یک جلسه ویدئویی دو نفره استفاده می کنند ارتباط نقطه به نقطه امکانپذیر می شود). البته ارتباط دو نفر با واسط سرور می تواند از امنیت بیشتری برخوردار باشد
گرافیک شنیداری Audio graphics : سیستم کنفرانس زنده شرکت کنند گان صدا و تصویر یا صفحات برنامه یکدیگر را ببینند تصاویر گرافیکی معمولا اسلاید هایی هستند که از طریق یک برنامه نمایش اسلاید تهیه شده اما هریک از شرکت کنند گان می توانند بطور زنده آنها را روی صفحه رسم کنند (به همین علت این سیستم ها اغلب وایت بورد های مشترک نامیده می شوند) روش دیگر آن است که یک برنامه عملی که روی یک سیستم شرکت کننده در حال اجراست شرکت کنندگان دیگر می توانند آن را ببینند و در بسیاری از موارد آن را کنترل کنند
گروه های مجازی: نرم افزار تسهیل کننده تعامل گروه
انتقال فایل : یک متن یا پوشه یا … بوسیله پردازش گر کلمه, نمودار کلیپ ویدئویی, اسلاید یا برنامه باید منتقل شود چون پست الکترونیکی معمولا به متن های نسبتا کوتاه و بدون فرمت را محدود میشود ارسال هر چیز دیگر مستلزم برنامه انتقال فایل است ابزار کلی انتقال فایل برنامه ای به نام FTP یا برنامه انتقال فایل است File transportation program))
نرم افزار های کامپیوتری : آموزش آنلاین مثلا پردازش گر کلمه ویراستاران گرافیک نرم افزار نمایش اسلاید برای تهیه مواد آموزشی یا انجام تکالیف درسی یا برنامه های تخصصی تر مانند ریاضیات مانند Mathematica ,Maple, MathCAD یا ابزار آماری مانند SPSS ,Statpak برخی برنامه های شخصا توسط مربیان برای استفاده در دروس خودشان تهیه دیده شده است
شبیه سازی : در یک آزمایشگاه علوم شبیه سازی به دانشجویان این امکان را می دهد تا آزمایشات را انجام دهند فرآیند هایی که در یک حالت واقعی خطرناک گران یا وقت گیر هستند را مشاهده می کنید مثلا در کارگاه های محل های کار شبیه سازی به افراد امکان می دهد تا راه اندازی یا نگهداری تجهیزات را از سیستم های انتقال خطوط تلفن گرفته تا هواپیماها انجام دهند …
مدیریت و برنامه ریزی درسی : برنامه های زیادی برای مدیریت آنلاین وجود دارد ابزار متعددی برای ایجاد سایت ها و صفحات وب وجود دارد مانند Front page, Web-in-a-Box چنین ابزار هایی جذب انواع مختلف اطلاعات را به صفحه وب آسان می کند و آن را به فرمت Html (زبان مورد استفاده در وب) تبدیل می کند. خلق چند رسانه ای متضمن استفاده از برنامه های تخصصی برای گرافیک ویدئویی ویراستاری و نوشتاری است. یک برنامه مانند Macromedia Directorممکن است برای تولید توالی انیمیشن برای یک شبیه سازی مورد استفاده قرار بگیرد. ابزار های رسانه واقعی Real Media در ارائه عناصر ویدئویی و شنیداری دیجیتالی روی وب مشهور است. از طرف دیگر درصد زیادی از مواد برنامه درسی مانند فهرست درس ها سر فصل ها راهنمای تحصیل جزوه های درسی با استفاده از برنامه های کامپیوتری استاندارد مانند برنامه های پردازش کلمه و نمایش اسلاید تهیه می شود
تدریس مجازی (آنلاین):
1-تعامل و مشارکت:میزان درگیر شدن با استاد – اگر استاد بطور منظم پیام هایی در گرد همایی و بحث ها ارسال کند یا از طریق پست الکترونیکی نظرات خود را به دانشجویان ارائه دهد این امر باعث افزایش و درگیر شدن دانشجو با درش می شود
2-بازخورد: وظیفه اصلی استاد دادن بازخورد به فراگیر است اظهار نظر در تکالیف – نظر دادن در مورد کارهای انجام شده توسط دانشجو و ملزم کردن به ذخیره سازی download آن برای دریافت نظرات است به دو شکل : کنفرانس و پست الکترونیکی
3-حجم کاری: افزایش حجم کاری اساتید با یک حساب سر انگشتی هر چه میزان تعامل و مشارکت در یک کلاس بیشتر باشد کار بیشتری برای استاد است
4-تعدیل کردن و تحصیل کردن: همکاری همه دانشجویان در درس و نه دانشجوی خاصی
5-اثر بخشی: آشنایی با ماهیت و تکنیک و تدریس آنلاین و تسلط به سیستم خاص نیاز نرم افزارهای مورد استفاده
6-همکاری اعضای هیئت علمی: اگرچه معمولا اساتید علاقمند به همکاری در کنار یکدیگر هستند انا در محیط سنتی عملا مشکل است
7-ارزشیابی دانشجو: تهیه تست های آنلاین سایت خدمات ارزشیابی آموزش
ادغام فعالیت های درون پردیس و آنلاین:
به عنوان یک اصل بیشتر برنامه ها و درس های آنلاین برخی فعالیت های بدون پردیس را شامل می شود. این فعالیت ها ممکن است جلسات جهت یابی آشنایی با آزمایشگاه های عملی امتحانات جلسات سخنرانی یا گروه های بحث را در بر می گیرد
برای مدل دانشگاه مجازی یک مدل این است دانشجویان یک بار در آغاز ترم یک بار در وسط ترم و یک بار در انتهای دوره که ممکن است امتحان کردن باشد در پردیس دانشگاه حاضر شوند. تعداد جلسات حضور در پردیس به ماهیت برنامه درسی (یعنی نیاز به تعامل فردی یا نیاز به کار عملی) و مقطع آموزش بستگی دارد
دانشجویان تحصیلات تکمیلی (فوق لیسانس و دکتری) به تعامل فردی نسبتا کمی نیاز دادند اما دانشجویان مقاطع پایین تر است ممکن است به تعامل فردی بیشتر نیاز داشته است.
یکی از مسائلی که هنگام ادغام فعالیت های آنلاین و درون پردیس مهم می شود کلاس های الکترونیکی است
تسهیلات فیزیکی:
به منظور مشارکت در فعالیت های آنلاین تمام دانشجویان و کارکنان باید دسترسی آسان به کامپیوتر های شبکه ای داشته باشند برای دسترسی در پردیس این معمولا به معنای کامپیوتر ها و ادارات و آزمایشگاه های متصل به شبکه محلی (LANs) است که سرعت بالای استفاده از اینترنت را دارا می باشد به علاوه دستگاه هایی که در خوابگاه ها کتابخانه ها و کلاس های درس هستند باید به LAN وصل شوند. ایجاد این نوع شبکه در پردیس به این معنا ایست که هر دستگاهی باید یک کارت رابطه شبکه محلی LAN مناسب داشته باشد. کابل لازم از درون ساختمان ها می گذرد خدمات رسان LAN server باید یک مودم مناسب برای اتصال شدن به یک خط با ید دارای سرعت بالا باشد به علاوه تمام دستگاهها به نرم افزار برای LAN و پیکر بندی نیاز دارند. چاپگر و وسایل ذخیره مختلف متصل شدن به دستگاه های مختلف در شبکه وجود خواهد داشت چند رسانه ها باید نیز افزوده شوند استفاده از یک شبکه مجهز به وسایل دیگر چون امنیت حفاظت در مقابل ویروس ها ذخیره شریک شدن در فایل را مطرح میکند. نصب و پشتیبانی تمام این تسهیلات شبکه ای نیازمند کارکنان زیاد و پول قابل توجهی است فقدان پول و کارکنان ماهر می تواند موانع اصلی برای شبکه ای کردن باشد. هزینه های خطوط تلفن جداگانه مشکل عمده ای برای برخی از سیستم های آموزشی ایجاد میکند در سال 1996 کنگره آمریکا قانون مخابرات را تصویب کرد که یک برنامه سوبسید E-rate را در بر دارد که برای کاهش هزینه مخابرات برای مدارس در نظر گرفته شده است اما این سوبسید تلاش عملی اندکی برای داده ها data داشته است
انتخاب نرم افزار:
Browser استاندارد تعریف کنند پیامد آموزش و مالی دارد
کار معلم یا طراح آموزش : جستجوی وب برای درس های آنلاین موجود یا مطالعه مشابه – گفتگویا افراد با تجربه – یک درس آنلاین بگیرد – سیستمی برای تدوین درس
جهت گیری آینده : شبکه های بی سیم (ارزان تر نامطمئن تر از ارتباط مستقیم سیمی فعلی است با کشف خدمات یافته ای ماهواره این امر برای محیط WAN احتمالا تغییر می کند اما نوع شکل فراگیر بودن کامپیوتر بسیاری آن را تصور کرده اند به شکل های رباط بیشتری از شبکه های بیسیم احتیاج دارد
استفاده از نرم افزار های هوشمند
ترکیب TV مخابرات کامپیوتر ظهور Web-TV
این امر به طور کاملا واضحی بوسیله ظهور Web TV توانایی دسترسی به وب از طریق یکTV مجهز از طریق خدمات کابل تلویزیون و فراهم کننده های ماهواره نشان داده شده تغییر محتوای تلویزیون مثل فیلم خرید خانه یا نمایش گفتگو با وب با استفاده از ویدئوی دیجیتالی عاملتجاری زیر بنای توسعه است. شرکت های رسانه ای بر این باورند که آنها می توانند پول بیشتری بدست می آورند اگر بتوانند محتوای شخصی را به در خانه ها منتقل می کنند توزیع نمایند بویژه در یک محیط تعاملی که سفارش ها را بتوان جای داد یا افراد بتوانند فعالانه در برنامه نویسی مشارکت نمایند
پردازش speech handwriting یا ترجمه اتوماتیک زبان
خلاصه ای از فصل ششم (پداگوژی در دنیای مجازی) از کتاب ظهور پداگوژی های جدید در هزاره سوم نوشته دکتر حسن شهرکی پور و پری ناز بنی سی
جهت مطالعه بیشتر به سایت مقالات آموزشی http://eric.ed.govمراجعه و واژه virtual learning را جستجو نمایید