در یک سیستم قدرت با توجه به تغییرات بار مصرفی در ساعات مختلف شبانه روز ولتاژ شبکه تغییر خواهد کرد . جهت کنترل ولتاژ در حدود مقادیر تعیین شده و همچنین اصلاح ضریب قدرت ، ضرورت استفاده از منابع توان راکتیو احساس می شود . انواع منابع راکتیو به قرار زیر می باشد :
- خازن STATIC CAPACITOR (S.C)
- راکتور
- کمپانساتور سنکرون
- ژنراتور
- ترانسفورماتورها
- خازن STATIC CAPACITOR (S.C)
در شبکه های توزیع جهت اصلاح ضریب قدرت از بانک های خازن موازی با شبکه استفادهمی شود . اصولاً هرچه خازن ها نزدیک به مراکز مصرف انرژی نصب شود ، راندمان بهتری در شبکه خواهند داشت . در شبکه های فوق توزیع نیز از بانک های خازنی استفاده شده است که از طریق یک دژنکتور به شین 20 یا 33 کیلوولت متصل می گردند . در شرایط نرمال شبکه ، دژنکتور مربوط به خازنها وصل می باشد و سلکتور سه وضعیتی خازنها روی حالت اتوماتیک قرار دارد . معمولاً بر اساس افت ولتاژ تعدادی از بانک های خازنی وارد مدار می گردند و با تزریق مگاوار به شین ، قدرت راکتیو مورد نیاز مصرفی شبکه را تأمین می کند و باعث افزایش ضریب قدرت بار و نهایتاً بالا رفتن قدرت اکتیو ترانس می گردد . بانک های خازنی پیش بینی شده در پست ها با توجه به نیاز مصرف پست ، نصب و مورد بهری برداری قرار می گیرد . در صورتی که به هر دلیلی سیستم اتوماتیک خازنها عمل ننماید ، سلکتور مربوطه در حالت دستی گذاشته شده که در صورت نیاز بانک های خازنی توسط اپراتور وارد مدار و یا از مدار خارجمی گردند .
- راکتور
راکتورها مصرف کننده توان راکتیو هستند و جهت خنثی نمودن حالت خازنی خطوط ، موازی با شبکه قرار می گیرند . اغلب در پست های انتقال انرژی و در ابتدا و انتهای خطوط طولانی با ولتاژ زیاد نصب می گردند . اصولاً به همراه راکتورها ، دژنکتور نصب می گردد که بتوان در موقع نیاز وارد مدار و یا از مدار خارج گردند . معمولاً در شرایطی که بار شبکه حداقل باشد ، راکتور وارد مدار و در طول روز راکتور از مدار خارج می گردد . لازم به توضیح است که بعضی از راکتورها به طور مستقیم به خط متصل می گردند .
- کمپانساتور سنکرون
کمپانساتور سنکرون از منابع تولید یا مصرف توان راکتیو می باشند که ضمن اتصال به شبکه با دور ثابت (سنکرون) گردش می کنند . بر اساس نیاز شبکه می توانند در حالت فوق تحریک ، تولید توان راکتیو و در حالت زیر تحریک توان راکتیو مصرف نمایند . هزینه بهره برداری و تعمیرات کمپانساتور سنکرون بیشتر از منابع تولید کننده توان راکتیو استاتیک می باشد ، به همین جهت از این نوع اصلاح کننده کمتر استفاده گردیده است .
- ژنراتور
ژنراتورها علاوه بر تولید توان اکتیو قادر خواهند بود در حالت فوق تحریک ، توان راکتیو تولید نمایند و در حالت زیر تحریک توان راکتیو مصرف نمایند . حداکثر توان راکتیو تولیدی و یا مصرفی بستگی به مشخصات بهره برداری از ژنراتور دارد . به طوری که هرچه قدرت راکتیو تولیدی ژنراتور زیادتر گردد ، ضریب قدرت ژنراتور کمتر و در نتیجه توان اکتیو تولیدی ژنراتور کاهش پیدا می کند .
- ترانسفورماتورها
با تغییر تپ ترانسفورماتورها می توان ولتاژ طرف ثانویه را تنظیم نمود . تغییرات مگاوار روی ترانسفورماتورها که بر اثر تغییر تپ به وجود می آید ، مستقیماً به نیروگاهها منتقل می گردد . در هر ایستگاه تعداد ترانسفورماتورهایی که به صورت پارالل با هم کار می کنند ، باید تپ آنها مساوی باشد . در غیر این صورت از ترانسفورماتوری که تپ بالاتری نسبت به ترانسهای دیگر دارد ، جریان گردشی توان راکتیو بوجود می آید . این جریان گردشی علاوه بر اینکه تلفات انرژی به همراه دارد ، باعث گرم شدن سیم پیچ ثانویه ترانسها می گردد .