امروز برابر است با :16 تیر 1404
بانک مقالات، مطالب، نرم افزارها و لینکهای مهندسی برق بانک مقالات، مطالب، نرم افزارها و لینکهای مهندسی برق
مبانی مهندسی برق

شماتيك و نمادها

دیدگاه‌ها برای شماتيك و نمادها بسته هستند4.8k

شماتيك و نمادها در ادامه مطلب

دستگاه هاي اندازه گيري:
 قطعه   علامت  مفهوم علامت
ولت متر capacitor symbol ولتمتر جهت اندازه گيري ولتاژ به کار مي رود .
آمپرمتر ammeter symbol آمپر متر جهت اندازه گيري جريان به کار مي رود.
گالوانومتر galvanometer symbol گالوانومتر جهت اندازه گيري جريان هاي بسيار کم در حدود يک ميلي آمپر يا کمتر استفاده مي شود.
اهم متر ohmmeter symbol اهم متر وسيله اي جهت اندازه گيري اهم مي باشد.
اسيلوسکوپ oscilloscope symbol اسيلوسکوپ جهت نمايش شکل سيگنال مي باشد از اسيلوسکوپ جهت به دست آوردن ولتاژ و فرکانس نيز مي توان استفاده نمود.

سنسورها:
 قطعه   علامت  مفهوم علامت
فتو ترانزيستور(LDR) capacitor symbol يک مبدل نور به مقاومت يعني با تغيير نور مقدار مقاومت نيز تغيير مي کند.DR = Light Dependent Resistor (مقاومت تابعي است نور)
مقاومت حرارتي thermistor symbol يک مبدل حرارت به مقاومت يعني با تغيير دما مقدار مقاومت نيزز تغيير مي کند.

گيت هاي منطقي:

IEC =International Electrotechnical Commission (کميته جهاني الکتروتکنيک)

 نوع گيت   علائم سنتي  علائم IEC مفهوم علامت
NOT capacitor symbol capacitor symbol گيت NOT تنها يک ورودي دارد؛ دايره در شکل (خروجي) به معناي معکوس کردن بکار مي رود؛ خروجي گيت NOT معکوس ورودي مي باشد يعني خروجي هنگامي درست است که ورودي غلط باشد.
AND AND gate traditional symbol AND gate IEC symbol يک گيت AND مي تواند دو يا بيشتر ورودي داشته باشد؛خروجي هنگامي درست است که تمام ورودي ها درست باشد.
NAND NAND gate traditional symbol NAND gate IEC symbol يک گيت NAND مي تواند دو يا بيشتر ورودي داشته باشد؛ دايره در شکل (خروجي) به معناي معکوس کردن بکار مي رود؛ ترکيب Not AND به NAND منجر مي شود،خروجي گيت NAND درست است تا هنگامي که تمام ورودي ها درست مي باشد.
OR OR gate traditional symbol OR gate IEC symbol يک گيت OR مي تواند دو يا بيشتر ورودي داشته باشد؛خروجي هنگامي درست است که حداقل يک ورودي ها درست باشد.
NOR NOR gate traditional symbol NOR gate IEC symbol يک گيت NOR مي تواند دو يا بيشتر ورودي داشته باشد؛ دايره در شکل (خروجي) به معناي معکوس کردن بکار مي رود؛ ترکيب Not OR به NOR منجر مي شود،خروجي گيت NAND درست است تا هنگامي که تمام ورودي ها اشتباه باشد.
X-OR EX-OR gate traditional symbol EX-OR gate IEC symbol گيت X-OR تنها مي تواند دو ورودي داشته باشد؛ خروجي X-OR درست است تا هنگامي که دو ورودي آن متفاوت باشد. (يکي درست و ديگري اشتباه باشد.)
X-NOR EX-NOR gate traditional symbol EX-NOR gate IEC symbol گيت X-NOR تنها مي تواند دو ورودي داشته باشد؛ دايره در شکل (خروجي) به معناي معکوس کردن بکار مي رود؛ ترکيب Not X-OR به X-NOR منجر مي شود، خروجي X-NOR درست است تا هنگامي که دو ورودي آن يکي باشد .(هردو درست

قطعات مربوط به صدا و تصوير:
 قطعه   علامت  مفهوم علامت
ميکروفن capacitor symbol يک مبدل صدا به انرژي الکتريکي.
بلندگو earphone symbol بک مبدل انرژي الکتزريکي به صوت .
بلندگو loudspeaker symbol بک مبدل انرژي الکتزريکي به صوت .
تقويت کننده amplifier symbol نشان يک تقويت کننده در مدارات؛ تقويت کننده اي با يک ورودي و يک خروجي.
آنتن aerial symbol الماني جهت گرفتن يا فرستادن امواج راديويي.

ترانزيستورها:
 قطعه   علامت  مفهوم علامت
ترانزيستور NPN capacitor symbol ترانزيستور جريان را تقويت مي کند کاربرد ترانزيستور بسته به نوع مدار تقويت يا سوئيچ مي باشد.
ترانزيستور PN PNP transistor symbol ترانزيستور جريان را تقويت مي کند کاربرد ترانزيستور بسته به نوع مدار تقويت يا سوئيچ مي باشد.
فتو ترانزيستور Phototransistor symbol  يک ترانزيستور که به نور ( معولا

ديودها:
 قطعه   علامت  مفهوم علامت
ديود capacitor symbol  الماني که تنها اجازه عبور جريان از يک سمت را مي دهد.
LED LED symbol يک مبدل انرژي الکتريکي به نور.
ديود زنر zener diode symbol يک نوع ديود خاص که استفاده اصلي آن هنگامي است که ولتاژ ثابتي را از يک خوجي بخواهيم.
فتو ديود photodiode symbol  يک ديود که به نور ( معولا مادون قرمز) حساس مي باشد.

خازن ها :
 قطعه   علامت  مفهوم علامت
خازن capacitor symbol يک خازن الماني جهت نگهداري از الکتريسيته مي باشد. يک خازن همراه مقاومت جهت مدارات تايمينگ يا جهت فيلترها استفاده مي گردد  .
خازن با پلاريته polarised capacitor symbol اين نوع خازن ها داراي پلاريته بوده و در مدار بايد درست نصب گردند.
خازن متغيير variable capacitor symbol خازن متغيير در تيونرهاي راديو استفاده مي گردد.
خازن متغيير (ثابت) trimmer capacitor symbol اين نوع خازن متغيير معمولا با پيچ گوشتي کوچک يا ابزاري مانند آن تنظيم مي شود؛اين نوع خازن در مداراتي کاربرد دارد که نياز به تغيير دائمي نداشته و براي يکبار بخواهيم آن را تنظيم کنيم.

مقاومت ها:
 قطعه   علامت  مفهوم علامت
مقاومت cell symbol مقاومت جريان را محدود مي کند بعنوان مثال براي محدود کردن جريان عبوري از LED از مقاومت استفاده مي گردد همچنين از ترکيب خازن و مقاومت جهت مدارات تايمينگ استفاده مي گردد.
مقاومت متغيير(رئوستا) rheostat symbol مقاومت متغيير رئوستا در واقع از دو سر تشکيل شده و معمولا جهت کنترل جريان استاده مي گردد مانند: تنظيم روشنايي لامپ، تنظيم سرعت موتور يا تنظيم زمان شارژ خازن در مدارات تايمينگ.
مقاوت متغيير(پتانسيومتر) potentiometer symbol مقاومت متغيير پتانسيومتر از سه سر تشکيل شده و معمولا جهت کنترل ولتاژاستفاده مي گردد.
مقاومت متغير (ثابت) preset symbol اين نوع مقاومت متغيير معمولا با پيچ گوشتي هاي کوچک يا ابزاري شبيه به آن تغيير کرده و براي مصارفي طراحي شده است که  بخواهيم براي يکبار آن را تغير داده وسپس ثابت بماند ضمنا به دليل ارزانتر بودن قيمت اين نوع مقاومت هاي متغيير نسبت به مقاومت هاي متغيير ديگر، در پروژه هايي که کار آنها پايان يافته و فقط يکبار تنظيم لازم است استفاده مي گردد.

سوئيچ ها :
 قطعه   علامت  مفهوم علامت
کليد فشاري(با فشار متصل مي گردد) cell symbol يک کليد فشاري هنگامي که فشار داده مي شود اجازه عبور جريان را مي دهد يکي از موارد مورد استفاده اين کليد در زنگ درب مي باشد.
کليد فشاري (با فشار اتصال قطع مي گردد) push-to-break switch symbol اين نوع کليد فشاري به طور معمول بسته (روشن) مي باشد، هنگامي که فشار داده مي شود باز (خاموش) مي گردد.
کليد روشن – خاموش(SPST) SPST on-off switch symbol SPST = Single Pole, Single Throw.(يک قطب ، يک راه)
 .يک کليد روشن- خاموش هنگامي که در حالت بسته قرار مي گيرد اجازه عبور جريان را مي دهد.
کليد دو حالته(SPDT) SPDT switch symbol SPDT = Single Pole, Double Throw.(يک قطب، دو راه)
 جريان با توجه به محل کليد در دو مسير مي تواند قرار گيرد اما همواره جريان در يکي از مسيرها جاري است در نوعي از اين کليد حالت سومي نيز وجود دارد که کليد به هيچ کدام از اين دو مسير متصل نبوده و خاموش مي باشد به اين نوع کليد، کليد روشن- خاموش – روشن گويند.
کليد روشن-خاموش دو حالته(DPST) DPST switch symbol DPST = Double Pole, Single Throw.(دوقطب، يک راه)
يک سوئيچ دوتايي روشن – خاموش که اغلب هنگامي که مي خواهيم هم فاز هم نول قطع باشد از آن استفاده مي کنيم.
کليد معکوس کننده (DPDT) DPDT switch symbol DPDT = Double Pole, Double Throw.(دو قطب، دو راه)
اين کليد معمولا جهت معکوس کردن سيم ها در موتورها استفاده مي گردد بعضي DPDT ها داراي يک حالت وسط نيز که خاموش است مي باشد.
رله relay symbol NO = بطور معمول باز, COM = مشترک, NC = بطور معمول بسته. يک کليد الکتريکي که به وسيله الکتريسيته کنترل مي گردد براي مثال يک باتري 9 ولت مي تواند يک ولتاژ AC 220 را متصل نمايد. 

دستگاه هاي خروجي : لامپ، هيتر، موتور،… :
 قطعه   علامت  مفهوم علامت
لامپ cell symbol يک مبدلي که انرژي الکتريکي را به نور تبديل مي کند.
لامپ lamp (indicator) symbol يک مبدلي که انرژي الکتريکي را به نور تبديل مي کند.
هيتر heater symbol يک مبدل انرژي الکتريکي به گرما.
موتور motor symbol يک مبدل انرژي الکتريکي به انرژي جنبشي (حرکتي).
زنگ bell symbol

مبدل انرژي الکتريکي به صوتي.

زنگ buzzer symbol مبدل انرژي الکتريکي به صوتي.
سلف inductor symbol يک حلقه از سيم که هنگامي که از آن جريان عبور کند تبديل به آهنربا مي شود ممکن است بعضي از آن ها هسته آهني داشته باشند و بعضي مواقع به عنوان مبدل انرژي الکتريکي به انرژي مکانيکي مورد استفاده قرار مي گيرد.

منابع تغذيه :
 قطعه   علامت  مفهوم علامت
سلول هاي انرژي (cell) cell symbol منبع انرژي الکتريکي سلول هاي انرژي معمولا به اشتباه باتري گفته مي شوند، اما باتري در واقع  2 يا چند سلول متصل به هم مي باشد.
باتري battery symbol باتري که انرژي الکتريکي را تامين کرده و از چندين سلول تشکيل شده است.
منبع تغذيه  DC DC power supply symbol منبع تغذيه انرژي DC( مستقيم ، ثابت)
منبع تغذيه AC AC power supply symbol منبع تغذيه انرژي AC( متناوب )
فيوز fuse symbol يک وسيله محافظتي که در هنگام عبور جريان بيش از حد تايين شده قطع مي گردد.
ترانسفورماتور transformer symbol دو حلقه از سيم که با يک هسته آهني متصل مي باشد. ترانسفورماتورها جهت کاهش يا افزايش ولتاژ استفاده مي گردند.
زمين earth symbol اتصال به زمين؛ براي بسياري مدارات الکترونيکي به معني ولتاژ صفر مي باشد اما در بعضي مدارات  مانند مدارات راديويي به معناي اتصال واقعي به زمين مي باشد.

سيم و اتصالات :
 قطعه علامت مفهوم علامت
سيم wire symbol عبور جريان به راحتي از يک قسمت مدار به قسمت ديگر آن.
اتصال سيم ها wires joined symbol لکه سياه د هنگامي که سيم ها به هم متصل هستند کشيده مي شود.
جدا بودن سيم ها wires crossing but not joined symbol در يک دياگرام به طور معمول ترجيح داده مي شود جاهايي که سيم ها همديگر را قطع نمي کنند از حالت برآمدگي استفاده گردد اما علامت سمت چپي نيز درست است ولي ممکن است شما در يک نقشه کشي لکه سياه را فراموش کرده باشيد لذا علامت سمت راست بهتر مي باشد.

 www.mem.ir

اشتراک گذاری
شبكه هاي انتن پست بعدی

مقالات مرتبط

مبانی مهندسی برق

مقدمه‌ای بر شناخت خازن
مبانی مهندسی برق

برخی از مراجع دروس دوره کارشناسی مهندسی برق
مبانی مهندسی برق

کار با مولتی متر
مبانی مهندسی برق

كاوشي در چگونگي ورود برق به ايران